Trong công tác đo đạc, khảo sát địa hình thì đường đồng mức là khái niệm rất quan trọng. Vậy bạn có biết đường đồng mức là gì không? Đặc điểm, ý nghĩa và cách xác định đường đồng mức như thế nào? Hãy cùng với kienthucmaymoc.com tìm hiểu về đường đồng mức qua bài viết dưới đây.
Contents
Đường đồng mức là gì?
Đường đồng mức là đường gì?
Trong địa lý thì đường đồng mức hay còn có tên gọi khác là đường bình độ; được thể hiện bằng đường tròn với hình lượn sóng; sử dụng trên bản đồ địa hình 2 chiều. Mục đích là để mô tả độ cao trên bề mặt Trái đất. Có thể hiểu đơn giản, đường đồng mức chính là đường nối liền các điểm có cùng độ cao với nhau.
Các khoảng cao của đường đồng mức có thể là 1m, 5m hoặc 10m tùy thuộc vào tỷ lệ bản đồ so với tình hình thực tế. Khoảng cách thưa hay mau, gần hoặc xa của đường đồng mức trong bản đồ thể hiện độ dốc hay độ thoải của địa hình. Đường đồng mức minh họa càng gần thì đồng nghĩa với việc độ dốc càng cao. Ngược lại, đường đồng mức càng thưa thì độ thoải sẽ càng lớn.
Phân loại đường đồng mức
Thực tế thì đường đồng mức được phân chia thành 4 loại chính như sau:
- Đường bình độ con: Là những đường đồng mức được thể hiện bằng các nét liền mảnh.
- Đường bình độ cái: Là những đường đồng mức được thể hiện bằng các nét liền đậm.
- Đường bình độ phụ: Là đường được đồng mức biểu thị bằng các nét đứt; sẽ được thêm vào khi cần thiết.
- Đường bình độ giữa ½: Là loại đường đồng mức dùng để biểu diễn khoảng cao ở những nơi có đường bình độ quá thưa (thường là chỗ dốc thoai thoải); được vẽ bằng các nét mảnh đứt đoạn dài màu nâu.
Tính chất của đường đồng mức
Trong công tác khảo sát và đo đạc địa hình, đặc biệt là đối với những công trình thi công san lấp thì việc đọc bản đồ quy hoạch là vô cùng quan trọng. Theo đó thì người thực hiện cần phải nắm được những đặc điểm cụ thể của đường đồng mức như sau:
- Các đường đồng mức không nằm song song với nhau nhưng nó cũng sẽ không bao giờ giao nhau.
- Các đường đồng mức gần nhau sẽ thể hiện độ dốc của địa hình; độ dốc mà càng lớn khi khoảng cách của đường đồng mức càng gần.
- Độ cao của địa hình được thể hiện thông qua đường đồng mức; trên đường đồng mức sẽ thể hiện cho hình ảnh của núi đồi để người xem địa hình có thể hiểu rõ.
- Những khu vực địa hình có độ dốc nhẹ thì sẽ được thể hiện bằng những đường đồng mức nằm cách xa nhau; càng xa thì đồng nghĩa với độ dốc sẽ càng ít.
- Các điểm cùng nằm trên một đường đồng mức thì sẽ nó có cao độ giống như nhau.
- Những đường đồng mức nằm kề sát với nhau thì sẽ có sự chênh lệch cùng một giá trị cao độ cố định và nó được gọi là khoảng cao đều.
Ý nghĩa đường đồng mức
Trong một bản đồ lớn thì đường bình độ đóng vai trò vô cùng quan trọng; giúp bản đồ trở nên dễ hiểu cũng như dễ đọc hơn. Từ đó những kỹ sư có thể nhanh chóng tìm ra được độ cao của điểm trung gian. Những đường đồng mức sẽ được sử dụng để vạch ra những kế hoạch cho công việc khai thác hiệu quả và hợp lý nhất.
Trên bản đồ thì đường đồng mức còn được sử dụng để ước tính đo đạc diện tích đất cho bất cứ một loại cấu trúc nào như: đường, đập hoặc cầu đường… Vì vậy mà thông qua những đường đồng mức người ta có thể nhanh chóng tính toán được độ cao dọc cho một khu vực. Đồng thời cũng có thể tính được cả khoảng cách ngang thuận tiện trong việc đo đạc và khảo sát địa hình.
Cách xác định đường đồng mức chuẩn xác nhất
Đọc bản vẽ đường đồng mức sẽ giúp chúng ta có thể hiểu được địa hình; xác định phương hướng đường đi cũng như cách xác định đường đồng mức. Đặc biệt, bản đồ địa hình có các đường đồng mức thì sẽ hỗ trợ cho công tác thi công san lấp. Thông qua loại bản đồ này sẽ giúp bạn nắm được địa hình theo 3 chiều với 1 tờ bản đồ nhỏ. Dưới đây là cách đọc bản vẽ của đường đồng mức:
Đọc độ dốc của địa hình
Đường đồng mức sẽ thể hiện độ dốc của địa hình bởi mỗi đường thì sẽ được nối giữa các điểm có cùng độ cao với nhau. Nếu các đường nằm càng gần nhau (lưu ý chúng không bao giờ cắt nhau) thì độ dốc cung sẽ càng lớn. Ngược lại, nếu các đường nằm cách xa nhau thì độ dốc sẽ càng nhỏ; đường sẽ thoải và dễ đi hơn.
Hình dạng địa hình
Dựa vào đường đồng mức mà chúng ta có thể nắm được hình dạng của địa hình đó như thế nào. Những đường tròn đồng tâm nằm sát cạnh nhau sẽ cho bạn biết đó chính là đỉnh núi; nằm giữa các đỉnh núi sẽ là đèo và thung lũng. Tập trung vào việc sử dụng bản đồ địa hình với một khu vực nhất định thì bạn sẽ quen thuộc hơn. Đây cũng là cách tốt để bạn có thể học tập đối chiếu với bản đồ thực tế.
Mức chỉ số
Cứ 5 đường đồng mức trên bản đồ đường đồng mức thì sẽ có 1 đường đồng mức được kẻ đậm. Đồng thời còn được ghi chú thêm độ cao chính xác của khu vực đó. Các kỹ sư có thể lấy đường đồng mức từ Google Earth để phục vụ cho công tác đo đạc, trắc địa.
Khoảng cao đều
Đây chính là sự chênh lệch độ cao giữa 2 đường đồng mức liên tiếp nhau và chúng được sử dụng thống nhất trên cùng một tấm bản đồ. Thông thường thì khoảng cao đều sẽ được ghi rõ trong phần ghi chú. Tuy nhiên, giữa các loại bản đồ và ở mỗi quốc gia thì sẽ có sự quy ước khác nhau về khoảng cao đều cũng như là phương pháp chiếu – thể hiện địa hình thật sự trên một mặt phẳng duy nhất.
Đôi khi thì các đường đồng mức cũng được sử dụng để thể hiện khu vực sâu chứ không chỉ là mỗi đỉnh núi. Và những đường đồng mức dạng này thì sẽ được đánh dấu gạch ngang hướng vào bên trong – có nghĩa là khu vực bị thụt sâu. Khi tiến đến gần khu vực đó thì bạn sẽ thấy độ cao của nó sẽ bị giảm dần.
Ứng dụng của đường đồng mức là gì?
Trên một bản đồ địa hình cụ thể thì các đường đồng mức sẽ được thể hiện một cách rõ ràng và cụ thể nhằm mục đích giúp cho người dùng tìm ra được các cao độ trung gian. Ngoài ra thì đường đồng mức còn có thể dùng để làm minh họa cho những cấu trúc như: cầu vượt, đập hoặc các làn đường… Nhờ vậy mà việc đọc bản đồ địa hình sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
Trong công tác đo đạc những diện tích đất để phục vụ cho nhu cầu khảo sát và thiết kế quy hoạch: Khi các kỹ sư nhìn vào bản đồ được minh họa bằng các đường đồng mức thì sẽ thấy thuận tiện hơn rất nhiều trong công việc tính toán. Từ đó có thể đưa ra được những phương án và kế hoạch cụ thể để cải tạo, khai thác hoặc là xây dựng trên địa hình mặt đất đã được tiến hành khảo sát.
Trên đây là những thông tin liên quan đến đường đồng mức là gì. Thực tế thì đường đồng mức đóng vai trò quan trọng trọng công tác trắc địa. Hy vọng rằng những chia sẻ này của chúng tôi sẽ giúp ích cho bạn trong việc đo đạc và khảo sát thực địa!
