Đất bị chua là hiện tượng tương đối phổ biến trong nông nghiệp hiện nay. Không chỉ gây ảnh hưởng đến cây trồng mà còn ảnh hưởng đến các vi sinh vật trong đất. Vậy đất chua là gì? Nguyên nhân và tác hại của đất chua là gì? Đất chua thích hợp trồng cây gì? Hãy cùng với chúng tôi tìm hiểu chi tiết về vấn đề này nhé!
Contents
Đất chua là gì? Đất chua có đặc điểm gì?
Đất trồng bị chua chính là hiện tượng đất bị thay đổi tính chất hóa học do quá trình canh tác, gieo trồng. Trong quá trình canh tác, cây trồng sẽ hút các chất dinh dưỡng từ đất như N, P, K và canxi, magie…. Nếu như lâu dần đất không được cải tạo thì sẽ mất các chất kiềm và trở nên chua, dư thừa axit.
Ngoài ra thì đất bị chua còn do kết cấu đất nhẹ hoặc là đất pha cát nên dễ bị rửa trôi. Mặt khác, trong quá trình gieo trồng, việc lạm dụng quá mức các loại phân bón hoá học, thuốc trừ sâu trong khoảng thời gian dài cũng khiến cho đất bị chua.
Đất chua có độ pH là bao nhiêu?
Đất chua có chứa nhiều axit và có độ pH từ 6.5 trở xuống. Chỉ số pH này cho biết nồng độ ion H+ trong môi trường đó như thế nào. Thông qua đó chúng ta có thể dễ dàng nắm bắt được tình hình đất trồng để đưa ra các biện pháp xử lý phù hợp.
– Đất có độ pH từ 6,1 đến 7,0 được đánh giá là đất có độ chua vừa phải và có chứa nhiều chất dinh dưỡng, rất thích hợp để trồng nhiều loại cây khác nhau. Với độ pH này thì bạn sẽ không cần phải cải tạo thêm để trồng cây.
– Đất có độ pH từ 5,1 đến 6,0 là đất chua. Vì vậy cần phải thêm vôi để cải tạo độ chua của đất nếu như bạn muốn trông những loại cây không ưa đất chua.
– Đất có độ pH từ 3,0 đến 5,0 được đánh giá là đất rất chua. Các chất dinh dưỡng thực vật dễ bị rửa trôi khiến đất thiếu các nguyên tố vi lượng. Lúc này cần phải cải tạo để có thể nâng pH của đất lên trên 5,0.
Nguyên nhân đất chua là gì?
Có rất nhiều nguyên nhân khiến cho đất trồng bị chua nhưng bắt nguồn từ một số nguyên nhân chính dưới đây:
– Khi trời mưa hoặc do tưới nước quá nhiều khiến cho các chất dinh dưỡng quan trọng như Canxi (Ca), Magie (Mg), Kali (K)… bị rửa trôi. Từ đó làm cho đất mất chất kiềm, nồng độ pH giảm và đất trồng sẽ bị chua.
– Do việc lạm dụng quá mức các loại phân vô cơ, phân hóa học cũng như các chế phẩm từ thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ… trong khoảng thời gian dài khiến cho độ pH trong đất giảm đi một cách nhanh chóng.
– Xuất phát từ thói quen bón phân chuồng chưa được xử lý hoặc chưa hoai mục hoàn toàn. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho đất trồng bị chua.
– Do sử dụng các loại phân khoáng mang gốc axit như Sunfat amon (SA), Clorua kali (KCl), Sunfat kali (K2SO4)… Khi cây trồng hút các cation (Ca2+, K+, Mg+) thì chúng sẽ trả lại H+ vào đất để cân bằng điện tích. Lúc này, H+ sẽ kết hợp với các gốc muối Sunphat, Clorua và tạo ra các axit H2SO4, HCl gây ra tình trạng chua đất.
– Do quá trình phân giải của các chất hữu cơ tự nhiên sản sinh ra các axit và làm hòa tan các chất có tính kiềm trong môi trường đất.
Ảnh hưởng của đất chua là gì?
Đất bị chua sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cây trồng cũng như các vi sinh vật trong đất. Dưới đây là một số tác hại do đất chua gây nên:
Đối với cây trồng
Đất bị chua sẽ làm ức chế hoạt động sinh trưởng cũng như phát triển của cây. Cây trồng khó có thể hấp thụ được các chất khoáng đa lượng, trung lượng và vi lượng cần thiết. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng thiếu hụt đi các chất dinh dưỡng ở cây và lâu dần sẽ làm giảm năng suất của cây trồng.
Bên cạnh đó, khi đất bị chua thì nồng độ độc tố Al tự do trong môi trường sẽ tăng cao và dễ gây độc cho cây. Đối với các loại cây không ưa đất chua thì tình trạng này sẽ làm chậm quá trình đơm hoa cũng như kết quả. Cây phát triển còi cọc hoặc có thể bị chết.
Đối với vi sinh vật trong đất
Các nhóm vi sinh vật có lợi trong đất hầu như không thể sinh trưởng được trong môi trường có nồng độ pH thấp. Việc giảm sút số lượng vi sinh vật trong đất một cách nhanh chóng sẽ để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng về sau. Cụ thể như các hợp chất khó hòa tan được vi sinh vật phân giải giờ đây lại bị tích tụ trong đất. Điều này có ảnh hưởng rất lớn đến sự sinh trưởng của cây trồng cũng như đối với môi trường xung quanh.
Biện pháp cải tạo đất chua
Dưới đây là một số biện pháp cải tạo đất chua an toàn và hữu hiệu nhất mà bạn có thể thử nghiệm:
Bón vôi cho đất
Để trung hòa được độ chua của đất thì người ta thường bón những chất có tính chất kiềm như vôi nông nghiệp. Đây cũng được xem là biện pháp cải tạo đất chua phổ biến nhất của bà con nhà nông.
Một số loại vôi chính thường được dùng để bón cải tạo đất chua như: bột đá vôi (CaCO3), vôi nung (CaO), vôi tôi (Ca(OH)2) hay dolomite lime (CaMg(CO3)2)…
Tùy thuộc vào độ chua của đất để quyết định xem nên bón loại vôi nào. Đồng thời, trước khi bón vôi thì chúng ta cũng nên kiểm tra độ pH của đất trồng để xác định được lượng vôi cần bón sao cho phù hợp nhất.
Ngoài công dụng cải tạo đất chua thì bón vôi còn giúp giảm thiểu được các độc tố ở cây trồng.
Bổ sung phân hữu cơ cho đất
Với các loại đất chua thì chúng ta cần tăng cường bổ sung các loại phân hữu cơ như: phân chuồng, phân xanh… Phân hữu cơ chính là nguồn thức ăn chính của các vi sinh vật trong đất. Vì vậy, khi tăng lượng hữu cơ thì sẽ góp phần tăng cường hoạt động của hệ vi sinh vật đất. Từ đó giúp cho đất tơi xốp hơn và độ chua trong đất cũng được giảm đi đáng kể.
Hơn nữa, phân hữu cơ còn là một giải pháp thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, chúng ta có thể bổ sung thêm than bùn hoặc các giá thể có lợi cho cây trồng.
Hạn chế dùng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật
Để góp phần bảo vệ môi trường sống cũng như tăng cường khả năng phát triển tự nhiên của cây trồng thì chúng ta nên chủ động thay đổi thói quen canh tác theo hướng hữu cơ và giảm bớt các loại phân bón vô cơ.
Bên cạnh đó, chúng ta không nên lạm dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật bởi nó sẽ gây ra nhiều hệ lụy cho đất trồng sau này. Thuốc bảo vệ thực vật lâu ngày không kịp phân hủy sẽ làm cho đất trồng bị chua. Vì vậy chúng ta nên thay thế bằng cách sử dụng các loại chế phẩm sinh học, chủng vi sinh vật đối kháng…
Đất chua trồng cây gì? Cách sử dụng đất chua
Mặc dù đất chua không phải là điều kiện lý tưởng cho tất cả các loại cây trồng. Tuy nhiên, vẫn có một số loại cây trồng ưa đất chua mà bạn có thể lựa chọn để trồng trên khu đất của mình như:
- – Các loại cây bụi: đỗ quyên và các cây thuộc chi đỗ quyên, chi hoa dành dành, họ cây nhựa ruồi, cây thạch thảo, nguyệt quế núi…
- – Các loại hoa ưa đất chua: họ hoa diên vĩ Nhật Bản, thu hải đường, cẩm tú cầu xanh, sơn trà, chi cỏ duyên linh, mộc lan, thủy tiên, cúc Vạn Thọ, sen cạn, bụp giấm, cúc tây…
- – Các loại cây trồng ưa đất chua: cây sồi, cây dẻ gai, thạch nam, thanh mai, nam việt quất, các loại thông…
- – Các loại rau củ ưa đất chua: tỏi, mùi tây, húng quế, lạc, rau cải lông, bông cải trắng, bông cải xanh, cần tây, bắp cải, cải ô rô, củ cải, cải tím, khoai tây, cà rốt, các loại đậu, ớt…
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi liên quan đến đất chua là gì cũng như cách cải tạo đất chua. Hy vọng sẽ giúp bạn có thêm được những kiến thức hay và bổ ích!
