Hiện tượng vật nhiễm điện diễn ra phổ biến trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Tuy nhiên không phải ai cũng thực sự hiểu rõ vật nhiễm điện là gì? Vật nhiễm điện bằng cách nào? Hãy cùng với kienthucmaymoc.com tìm hiểu về hiện tượng này nhé.
Contents
Vật nhiễm điện là gì?
Vật nhiễm điện được hiểu là vật có khả năng hút hay đẩy các vật khác hoặc là phóng tia lửa điện sang các vật khác. Về bản chất thì vật nhiễm điện khi mà nó nhận thêm hoặc là mất bớt electron.

Trên thực tế thì hiện tượng vật nhiễm điện xảy ra rất thường xuyên trong đời sống hàng ngày. Ví dụ về vật nhiễm điện:
– Vào những ngày thời tiết lạnh thì bạn thường đội mũ cho ấm khi đi ra ngoài trời và khi tháo mũ ra thì bạn dễ thấy được những sợi tóc bị hút vào bên trong mũ. Nguyên nhân là do giữa tóc và nón đều bị nhiễm điện.
– Vào những lúc nắng nóng mà bạn dùng lược chải tóc thì thấy tóc bị hút bởi lược và kéo thẳng ra…
Vật nhiễm điện bằng cách nào? Ví dụ?
Theo nghiên cứu hiện nay thi có 3 cách làm cho vật nhiễm điện, đó là: nhiễm điện do cọ xát, nhiễm điện do tiếp xúc và cuối cùng là nhiễm điện do hưởng ứng. Cụ thể như sau:
Nhiễm điện do cọ xát
Khi hai vật trung hòa về điện cọ xát với nhau thì nguyên tử một vật sẽ bị mất một số electron và tích điện dương. Vật còn lại thì sẽ nhận được electron của vật kia và sẽ tích điện âm. Theo như định luật bảo toàn điện tích thì tổng điện tích của hai vật sau khi tiếp xúc sẽ bằng không.

Nói một cách dễ hiểu thì vật nhiễm điện do cọ xát là những vật sau khi bị cọ xát sẽ có khả năng hút lấy những vật khác. Để kiểm tra xem vật sau khi bị cọ xát có bị nhiễm điện hay không thì chúng ta có thể dùng bút thử điện xem có sáng đèn không hoặc là quan sát xem chúng có hút các vật nhỏ nhẹ khác hay không.
Ví dụ: Sử dụng một cây thước nhựa, vụn giấy, vụn ni lông hoặc là một quả cầu nhỏ được làm bằng xốp:
– Khi bạn đưa một đầu thước nhựa lại gần các mẩu vụn giấy hoặc vụn ni lông hay quả cầu xốp thì quan sát sẽ không thấy hiện tượng gì xảy ra.
– Khi bạn sử dụng một miếng vải khô chà sát vào một đầu của thước nhựa. Sau đó thì bạn đưa đầu này lại gần với vụn giấy, vụn ni lông hoặc quả cầu xốp thì bạn quan sát sẽ thấy hiện tượng những vụn giấy hoặc vụn ni lông này bám vào đầu thước nhựa đã được ma sát bằng vải. Nói cách khác là đầu thước nhựa sẽ hút lấy những vụn nhỏ này. Lúc này thì thước nhựa là vật nhiễm điện do cọ xát với mảnh vải.
Nhiễm điện do tiếp xúc
Nhiễm điện do tiếp xúc là khi cho một vật nhiễm điện cùng với một vật không bị nhiễm điện tiếp xúc với nhau. Không phải cọ sát hay tạo lực ma sát mà chỉ đơn giản để chúng thật gần nhau hoặc đặt chồng chéo lên nhau. Lúc này vật còn lại sẽ bị nhiễm điện cùng dấu với vật bị nhiễm điện. Do hai vật đó nhiễm điện cùng dấu với nhau nên sẽ có hiện tượng là đẩy nhau (trái dấu thì hút nhau còn cùng dấu thì đẩy nhau).

Hiểu một cách đơn giản thì nhiễm điện do tiếp xúc là khi các điện tích tự do (cụ thể là electron) bên trong vật nhiễm điện di chuyển sang vật không bị nhiễm điện và khiến cho cả hai cùng nhiễm điện. Tức là:
– Có hai loại điện tích, đó là điện tích dương và điện tích âm.
– Một vật bị nhiễm điện tích âm khi mà số electron lớn hơn so với số proton.
– Một vật bị nhiễm điện tích dương khi mà số electron nhỏ hơn so với số proton.
– Nếu như số electron và số proton trong một vật bằng nhau thì tức là vật đó trung hòa.
Ví dụ: Thanh sắt trung hòa về điện đặt gần quả cầu nhôm nhiễm điện âm thì sẽ bị đẩy ra xa.
Nhiễm điện do hưởng ứng
Nhiễm điện do hưởng ứng là trường hợp xảy ra khi một vật trung hòa điện đặt gần với một vật nhiễm điện. Nếu như vật đó nhiễm điện âm thì nó sẽ đẩy electron của vật trung hòa ra xa nó và khiến cho vật trung hòa bị phân thành hai miền điện tích khác nhau. Cụ thể là miền gần vật nhiễm điện thì sẽ tích điện dương; còn phần xa vật nhiễm điện thì sẽ tích điện âm.
Và ngược lại, nếu như vật đó nhiễm điện dương thì nó sẽ hút các electron của vật trung hòa lại gần phía nó. Lúc này khiến miền của vật trung hòa gần với vật nhiễm điện sẽ tích điện âm và phần xa vật nhiễm điện thì sẽ tích điện dương.
Nói một cách dễ hiểu hơn thì một vật trung hòa về điện khi tiếp xúc gần với một vật bị nhiễm điện thì hai đầu của vật trung hòa điện tích sẽ bị nhiễm điện tích trái dấu với nhau. Cụ thể là đầu nào gần vật nhiễm điện thì đầu đó có điện tích trái dấu với vật nhiễm điện. Hiện tượng này được gọi là nhiễm điện do hưởng ứng hay còn được gọi là cảm ứng tĩnh điện.

Ví dụ: Khi cho một quả cầu bằng kim loại tích điện lại gần với một vật dẫn thì đầu xa của quả cầu sẽ nhiễm điện cùng dấu với quả cầu; còn đầu gần quả cầu thì sẽ nhiễm điện trái dấu.
Giải thích về hiện tượng nhiễm điện
Hiện tượng nhiễm điện thường xảy ra rất nhiều trong đời sống hằng ngày của chúng ta. Để giải thích hiện tượng này chúng ta cần biết về thuyết electron và định luật bảo toàn điện tích, cụ thể như sau:
Thuyết electron
Thuyết electron dựa trên sự cư trú cũng như di chuyển của các electron để giải thích các hiện tượng điện và tính chất điện của các vật. Cụ thể nội dung của thuyết electron như sau:

– Electron có thể rời khỏi nguyên tử và thực hiện việc di chuyển sang nơi khác. Nguyên tử mất electron thì sẽ trở thành hạt mang điện dương (ion dương). Nguyên tử trung hòa thì có thể nhận thêm electron để tạo thành hạt mang điện âm (ion âm).
– Một vật nhiễm điện âm là khi mà số electron của nó lớn hơn so với số proton. Nếu như số electron ít hơn so với số proton thì vật nhiễm điện dương.
– Thuyết electron về sự cư trú cũng như di chuyển của các electron đã tạo nên các hiện tượng về điện và tính chất điện của tự nhiên.
Định luật bảo toàn điện tích
Định luật bảo toàn điện tích phát biểu rằng rằng: Điện tích ròng của một hệ cô lập thì sẽ luôn không đổi.
Một trạng thái lý tưởng khác đó là điện tích ròng của hệ thống sẽ được phân bố đồng đều trong các vật thể. Vì vậy, thay vì tập trung điện tích âm vào một vài vật thể thì điện tích trên vật thể sẽ được phân bố đều khắp nhờ sự chuyển dịch của electron. Điều này có thể đạt được bằng cách là chuyển các electron từ cực cao hơn sang cực thấp hơn. Chỉ các electron mới có thể tham gia vào các điện tích chuyển, còn proton thì không thể.
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi liên quan đến vật nhiễm điện là gì. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu hơn về hiện tượng vật nhiễm điện trong tự nhiên. Để biết thêm các thông tin thú vị khác, đừng quên theo dõi các bài viết mới nhất của chúng tôi nhé!